Osmanlı Yatırım
Osmanlı Özel
Yatırımdirekt TV
Yatırım Güncesi
Bono ve Tahvil Nedir ?
YatırımDirekt’te tahvil bonolara ait görebileceğiniz veriler:
Borçlanma araçlarından olan tahviller; devlet veya kurumlar tarafından daha ucuza finansman sağlamak için çıkartılar. Bir yıldan uzun süreli vadesi olan tahvillerde alıcı yani tahvili alan kişi tahvili çıkartan veya satan tarafa fon sağlayan rolündedir.
Tahviller herhangi bir ortaklık durumu oluşturmaz. Alıcıya yani fon sağlayıcıya ödediği parayı ve faizini alma hakkı sağlar.
Tahvil satışı yapan taraf için hem ucuz hem de uzun vadeli bir finansman sağlamış olunur böylece.
Devlet ve özel sektör tahvili olmak üzere iki ana gruba ayırabiliriz;
Devler tahvilleri ve özel sektör tahvilleri arasındaki fark nedir?
İsminden de anlaşılabileceği gibi, hazine müsteşarlığı tarafından devletin ana para ihtiyacını karşılamak için ihracı yapılan faiz sertifikalarıdır.
Öte yandan özel sektör tahvilleri ise anonim şirketler tarafından finansman sağlamak için çıkartılan borçlanma araçlarındandır.
Bunlara ek olarak, tahvil ihracını gerçekleştiren ülkenin para biriminden farklı bir para birimi üzerinden yapılan tahviller ise günümüzde “Eurobond” ismi ile bilinen eurotahvillerdir. Bu tahvillerin ihracı bir banka ya da konsorsiyum ile yapılabilir.
Tahvillerin Özellikler;
- Tahvil sadece alıcıya alacağını faizi ile birlikte tahsil etme hakkı vermektedir. Buna ek olarak yönetimde söz sahibi olmak ya da ortaklık gibi bir hak vermemektedir.Kısaca tahvil bir alacaklı-borçlu ilişkisi kurmaktadır denilebilir.
- Günümüz şartlarında faizlerde değişimler sıklıkla yaşanmaktadır ve bu da tahvil fiyatlarında bazı değişiklikler meydana getirmektedir. Eğer faizlerde bir artış olursa bu durum tahvilin fiyatına ters olarak yansımaktadır yani tahvil fiyatında düşüş yaşanacaktır. Ek olarak tersi bir durumda yani faizlerde bir düşüş olduğu zaman ise tahvil fiyatında artık olacaktır ve vadesi gelmeden karlı bir satış yapılabilecektir.
- Tahvil satışını gerçekleştiren tarafın iflası vb. durumda ise hukukta yer alan borçların önceliği hükmü devreye girecektir. Bu durumda alacaklının anapara ve faizini talep etmesi mümkün olacaktır. Ayrıca bu hükme göre tahvil sahibi her zaman hisse sahibinden daha öncelikli olmaktadır.
Bilinmesi gereken önemli noktalar;
- Tahvilin vadesi değerinin itfa edildiği tarihtir.
- Kupon faiz oranı, nominal değer üzerinden yüzde olarak belirtilmekte olan, tahvil sahibinin alacağı faiz rakamıdır. Tahvillere ödenecek faiz oranı ile ödeme koşullarına ilişkin esaslar ile beraberinde, izahname ve sirkülerde açıkça belirtilmek koşuluyla ihraççılarca belirlenmektedir.
- Finansman bonolarından ve varlık kiralama şirketleri (VKŞ) tarafından ihraç edilen bir yıldan kısa vadeli kira sertifikalarından sağlanan gelirler ile bunların alım-satımından doğan kazançlardan alınan stopaj oranı bireysel yatırımcılar için %15’tir.Diğer borçlanma araçları için stopaj oranı %10’dur
- Eurobondlarda ise stopaj kesintisi yoktur. Eurobond gelirleri beyan edilir.
- Kuponlu tahviller sabit veya değişken faizli olabilir. Sabir kuponlu tahvillerde adından da anlaşılacağı gibi her kupon tahvil çıktığı zaman bellidir ve değişmez. Değişken kuponlu tahvillerde tahvil çıktığı zaman değişkene baz endeks ve hesaplama yöntemi açıklanır. Buna göre her kupon ödemesi farklılık gösterir.
Bono, sabit getirisi olan bir yatırım aracıdır. Devlet ya da kurumsal bir yapının yatırımcıdan aldığı borca karşılık verdiği senettir. Ya da diğer bir tabirle yatırımcının devlet ya da kurumdan sabit faiz ile aldığı kredinin belgesidir denilebilir.
Bu senetlerin süresi 1 seneden kısadır ki tahvil ile bonoyu ayıran tek özellik aslında budur. 1 seneyi geçmesi durumunda bono değil tahvil denmektedir.
Emre yazılı olan bu menkul kıymetin bir diğer özelliği ise nakit yerine geçtiği için ödeme kolaylığı sağlamasıdır.
Tahvillerde geçerli olan durum burada da söz konusudur; alacak ilişkisi doğurmaktadır. Bonolar da ortaklık ve yönetimde söz hakkı olmak gibi haklar vermemektedir
Türlerine göre bonoları dörde ayırabiliriz:
- Hazine Bonosu:
Devletin kısa süre içerisinde fon sağlamak için çıkarttığı, vadesi 1 yıldan az olan ve Türk lirası ya da döviz olarak çıkarılan borçlanma menkul kıymetidir. Devlet güvencesinde olduğu için riski düşüktür.
- Altın-Gümüş-Platin Bonolar:
Kıymetli maden cinsinden ihraç edilen bonolardır. Bu bonoların satışa sunulması için hem iskonto hem de halka arz edilmeleri gerekmektedir.
- Banka Bonoları:
Yatırım bankaları ile kalkınma bankalarının “borçlu” olarak çıkarttığı bonolardır.
- Finansman Bonoları:
Anonim statüsünde olan şirketler, bankalar ve finans şirketleri tarafından ihraç edilen ve tabii basılan senetlerdir.
Profesyonel yönetim ile yönetim stratejisi kapsamında çoklu menkul kıymete yatırım yapma imkanı. Örneğin endek100 veya Borçlanma araçları endeksi için onlar yüzlerce farklı menkul kıymete rahatlıkla yatırım yapabilirler.
Küçük miktarlarda alım ve satım imkanı. Bir şirket tahviline tahvil bono piyasasında devlet tahviline 100.000, şirket tahviline 10.000 tl yatırım yaparken borçlanma araçları fonlarına rahatlıkla 10 tl, 100 tl gibi yatırım yapabilirsiniz.
Fonların her gün fiyat açıklama zorunluluğu yüzünden rahatlıkla alım satım yapabilirsiniz.
TEFAS ile tüm banka ve aracı kurumlardan 340 tan fazla fonu alıp satabilirsiniz.
Bono ve tahviller, bankalar ve aracı kurumlar tarafından satılırlar. Bono ve tahvil ihraç eden kuruluşlar ihraç sırasında banka ve aracı kurumlar aracılığı ile bireylere ve kurumsal şirketlere satış yaparlar. İhraç sonrasında ise bu bono ve tahviller Borsa Tahvil ve bono piyasasında işlem görebildiği gibi banka ve aracı kurumlar kendi portföylerinden de tezgâh üstü olarak satış yapabilirler. Bono ve tahvil almak isteyen yatırımcı alış sırasında vadeye, getirisine, ihraççısını, getiri türüne dikkat etmelidir. Ayrıca aldığı bono tahvili vadesinden önce sattığı takdirde mevcut piyasa koşullarına göre zarar edebileceğini de bilmelidir.
Devlet tahvili, devlet garantili, düşük riskli, ve sabit getirili araçlara yatırım yapmak isteyenlerin tercihi olan bu sebeple likiditesi nispeten yüksek yatırım araçlarındandır. 1 seneden uzun borçlanma için hazine müsteşarlığı tarafından çıkarılan bu araçların bir diğer adı da “devlet içi borçlanma senedi (dibs)”.
Devlet, bu borçlanma aracında belirli vadede belirlenmiş olan faizi ödemeyi garanti etmektedir. Kuponlu ve kuponsuz olarak ihraç edilen devlet tahvillerinde faiz her zaman daha düşüktür çünkü devlet tahvilleri işlemiş faizleri ile paraya çevrilmektedir ve bu da faiz düşüklüğüne neden olmaktadır.
İskontolu olarak da satışı yapılabilen devlet tahvillerinde, alacaklılar faiz gelirlerini alırken 3, 6, veya 12 aylık periyodlarda birer kere alabilirler.
Devlet Tahvilinin Özellikleri Nelerdir?
- Devlet garantili oldukları için güvenilir yatırım araçlarıdır.
- Sabit ve yüksek getirili araçlardır.
- Kuponlu veya kuponsuz devlet tahvilleri iskontolu olarak satılırlar. Vade tarihinde, devlet tahvilinin üzerinde yazan nominal değer ödemede esas alınır
- Kuponsuz devlet tahvillerinde ise yatırımcılara 3-6-12 ayda en az bir kere faiz ödemesinin yapılması gerekmektedir.
- Faiz düşüşü yaşanırsa devlet tahvillerinin birim fiyatında yükselme yaşanır.
- Hazine ve maliye bakanlığı tarafından çıkarılan devlet tahvillerinin satışı Merkez Bankası aracılığı ile gerçekleştirilir.
- Hazine bonoları ile karıştırılırlar ki teknik olarak aynı özelliklere sahip olsalar da hazine bonoları 1 yıldan kısa süreli borçlanma araçlarından iken hazine tahvilleri 1 yıldan süre vadesi olan borçlanma araçlarındandır.
Devlet Tahvili Nasıl alınır?
Devlet tahviller, bankalar ve aracı kurumlar tarafından satılırlar. Devlet tahvillerini ihraç eden Hazine Müsteşarlığı ihraç bilgilerini önceden duyurur. Banka ve aracı kurumlar talep ettikleri tutar ve/veya faiz ile Hazine ye başvururlar. Hazine taleplerin bir kısmını veya tamamını karşılayabilir. İhale sonrasında ise devlet tahvilleri Borsa Tahvil ve bono piyasasında işlem görebildiği gibi banka ve aracı kurumlar kendi portföylerinden de tezgâh üstü olarak satış yapabilirler. Devlet tahvil almak isteyen yatırımcı alış sırasında vadeye ve getirisine dikkat etmelidir. Ayrıca aldığı devlet tahvilini vadesinden önce sattığı takdirde mevcut piyasa koşullarına göre zarar edebileceğini de bilmelidir.
